"Zintegrowane środowisko programistyczne (ang. Integrated Development Environment, IDE) jest to aplikacja lub zespół aplikacji (środowisko) służących do tworzenia, modyfikowania, testowania i konserwacji oprogramowania.

Aplikacje będące zintegrowanymi środowiskami programistycznymi charakteryzują się tym, że udostępniają złożoną, wieloraką funkcjonalność obejmującą edycję kodu źródłowego, kompilowanie kodu źródłowego, tworzenie zasobów programu, tworzenie baz danych, komponentów i innych."

Więcej o IDE oraz rozwinięciu tej koncepcji RAD można przeczytać na pl.wikipedia.org. W ramach projektu ARDUINO powstało również oprogramowanie, które spełnia podstawowe wymagania stawiane typowemu środowisku IDE. Nie jest to rozbudowane oprogramowanie takie jak Eclipse czy NetBeans, ale prosty, funkcjonalny program, który umożliwia napisanie, skompilowanie i wgranie programu do mikrokontrolera. Prosta struktura ArduinoIDE jest jego zaletą, ponieważ umożliwia szybkie opanowanie programu i przejście do pisania aplikacji dla ARDUINO. Pomimo swojej prostoty i intuicyjnej obsługi warto zwrócić uwagę na najważniejsze elementy programu.

Po uruchomieniu programu można odszukać cztery ważne funkcjonalnie elementy:

  • menu programu,
  • pasek szybkiego dostępu do najważniejszych funkcji,
  • edytor (właściwa przestrzeń do umieszczenia kodu programu),
  • pasek komunikatów i statusu programu.

Menu programu umżliwia typowe zarządzanie projektem takie jak utworzenie nowego projektu, zapisanie aktualnego, wydrukowanie listingu. Ciekawym elementem systemu jest zintegrowany zestaw przykładowych programów. Jest to bardzo przydatne, ponieważ programy można od razu przetestować wgrywając je do mikrokontrolera. W razie potrzeby można zapisać przykład i zmodyfikować dostosowując do własnych potrzeb. Menu "Plik" oraz "Edycja" zawierają typowe opcje. W menu "Szkic" znajdują się opcje umożliwiające kompilację projektu oraz import niezbędnych bibliotek. Ciekawym i przydatnym elementem systemu jest menu "Narzędzia", które zawiera opcje automatycznego formatowania kodu, archiwizacji projektu, włączenia monitora portu szeregowego (USB w ARDUINO traktowane jest jak zwykły port szeregowy). Najważniejszym elementem menu "Narzędzia" jest możliwość wyboru odpowiedniej płytki czyli posiadanego układu ARDUINO podłączonego do komputera. Na liście znajdują się wszystkie oficjalne wersje ARDUINO. W przypadku, gdy posiadanego przez nas układu nie ma na liście możemy dodać go poprzez dokonanie odpowiedniej modyfikacji jednego z plików pakietu. Jest to jednak materiał na odrębny artykuł. W menu "Narzędzia" można również ustawić port, do którego został podłączony układ. Pakiet ArduinoIDE sam wykrywa port, lecz czasem jest konieczna ingerencja w ustawienia. Za pomocą pakietu możliwe jest również wypalenie czyli zaprogramowanie BOOTLOADERA dla nowego, czystego mikrokontrolera ATMEGA, co umożliwia klonowanie układów lub prostą wymianę uszkodzonego mikrokontrolera w ARDUINO (zakładając, że mikrokontroler znajduje sie w podstawce).

Do typowej pracy z ArduinoIDE wykorzystuje się pasek szybkiego dostępu, który wyposażony został w najważniejsze przyciski. Jest to rozwiązanie ułatwiające pracę z pakietem, dające bezpośredni dostęp do praktycznie wszystkich wymaganych opcji w trakcie pisania i testowania programu. Umożliwiają one (od lewej):

  1. kompilację programu,
  2. wgranie programu do mikrokontrolera (przed wgraniem program jest kompilowany),
  3. rozpoczęcie pracy z nowym projektem,
  4. otwarcie istniejącego projektu
  5. zapisanie projektu na dysku,
  6. włączenie monitora portu szeregowego

Wszystkie opcje znajdujące się na pasku szybkiego dostępu mają swoje odpowiedniki w menu programu. Dodatkowym przydatnym elementem znajdującym się pod monitorem portu szeregowego jest menu podręczne umożliwiające zarządzanie kartami. Karty w ArduinoIDE ułatwiają pisanie zaawansowanych projektów lub pracę z kilkoma projektami jednocześnie. 

Największa część okna programu przeznaczona jest na kod właściwego programu. Edytor w ArduinoIDE nie jest zbyt zaawansowany, posiada jednak najważniejsze elementy ułatwiające pisanie programu takie jak proste kolorowanie składni oraz podświetlenie bloków (klamr). Nie jest to dużo ale do prostych projektów wystarczy.

Ostatnim elementem programu jest część komunikatów i statusu. Informacje tam pojawiające się umożliwiają programiście zlokalizowanie błędów w kodzie programu oraz potwierdzają kompilację i załadowanie programu do mikrokontrolera.

Podsumowując: ArduinoIDE jest prostym pakietem umożliwiającym zaprogramowanie dowolnego układu ARDUINO, komunikację z układem za pomocą portu szeregowego oraz proste zarządzanie projektami. W najprostszym przypadku obsługa pakietu sprowadzi się do wybrania odpowiedniego posiadanego przez nas układu w menu "narzędzia", wklejeniu kodu w oknie edycyjnym oraz naciśnięcia przycisku "Załaduj" na pasku szybkiego dostępu.  Zachęcam do samodzielnego zapoznania się z programem. Klikuminutowy przegląd opcji menu powinien umożliwić w miarę sprawne poruszanie się po najważniejszych funkcjach pakietu.

Najnowsza wersja ArduinoIDE dostępna jest na stronie projektu: arduino.cc. W momencie pisania artykułu dostępna jest stabilna wersja 1.0.5 oraz wersja BETA 1.5.5