Najlepszym sposobem na zapoznanie się z nieznanym systemem operacyjnym jest zainstalowanie go na maszynie wirtualnej. Umożliwia to sprawdzenie możliwości systemu, konfigurację usług, wykonanie kopii z jednoczesnym dostępem do wszystkich programów zainstalowanych w systemie macierzystym. Poniższa instrukcja przedstawia krok po kroku proces tworzenia maszyny wirtualnej i instalacji systemu operacyjnego Linux Debian.
Zainstalujemy 64-bitową wersję Debiana i przygotujemy ją do pracy jako serwer.
Niezależnie od sposobu instalacji systemu pierwszym krokiem jest zdobycie płyty instalacyjnej. W przypadku Debiana obraz płyty instalacyjnej możemy legalnie pobrać ze strony internetowej:
Instalacja Debiana z wykorzystaniem oprogramowania do wirtualizacji nie wymaga nawet wypalenia obrazu instalki na płycie CD/DVD. Po ściągnięciu obrazu płyty instalacyjnej możemy przystąpić do tworzenia maszyny wirtualnej z wykorzystaniem oprogramowania VirtualBox. Pierwszym krokiem jest wpisanie nazwy nowej maszyny wirtualnej:
W kolejnym kroku ustalamy ilość dostępnej dla systemu pamięci RAM. Tradycyjnie każdy system chętnie zagospodaruje jak największą jej ilość. Jeśli na naszym komputerze dysponujemy dużą ilością pamięci RAM, to przydzielamy dla maszyny wirtualnej 1 – 2 GB, jeśli natomiast dysponujemy mniejszą ilością pamięci to maszynie wirtualnej przydzielamy jej odpowiednio mniej. VirtualBox podpowiada optymalną ilość pamięci. Warto pamiętać, żeby nie przekraczać „czerwonej linii”.
Kolejnym elementem konfiguracji wirtualnej maszyny jest plik dysku twardego. Wybieramy domyślne opcje przygotowane przez VirtualBoxa. Nasz dysk będzie miał pojemność 8GB i będzie plikiem dynamicznym, czyli takim, który będzie się rozrastał w razie potrzeby.
Po tym kroku mamy już wstępnie utworzoną maszynę wirtualną do instalacji systemu. Zmodyfikujemy konfigurację dostosowując poszczególne parametry maszyny do potrzeb wirtualnego serwera. Domyślnie każda maszyna wirtualna jest wyposażona w jedną kartę sieciową. Nasz serwer będzie posiadał dwie takie karty, co umożliwi w przyszłości skonfigurowanie go jako routera. Poniższy zrzut pokazuje ustawienia dla karty sieciowej naszego serwera.
Pierwszą kartę pozostawiamy z domyślnymi ustawieniami (NAT). Umożliwi to dostęp naszej wirtualnej maszyny do sieci Internet, co będzie przydatne zarówno podczas instalacji systemu, jak również podczas jego późniejszej konfiguracji. Drugą kartę sieciową włączymy do pracy w sieci wewnętrznej:
Sieć wewnętrzna umożliwi bezpieczne podłączenie do naszego serwera systemu klienckiego (kolejnej maszyny wirtualnej) i testowanie konfigurowanych usług (DHCP, HTTP, FTP, Routing itp.).
Przed rozpoczęciem instalacji należy jeszcze podłączyć obraz płyty instalacyjnej systemu Linux Debian. Poniższy zrzut pokazuje sposób podłączenia obrazu.
W tym momencie możemy rozpocząć instalację systemu operacyjnego w przygotowanym środowisku.
Naciskamy ENTER i rozpoczynamy instalację systemu. W kolejnym kroku wybieramy język polski, lokalizację polską i klawiaturę polską:
Nasz system wirtualny posiada dwie karty sieciowe, więc musimy zdecydować, która z nich będzie kartą podłączoną do sieci Internet.
W naszym przypadku dostęp do sieci Internet poprzez NAT ma pierwszy interfejs (eth0) – tak ustawiliśmy w konfiguracji wirtualnej maszyny. Po wybraniu interfejsu program instalacyjny skonfiguruje kartę sieciową i przejdzie do dalszej części instalacji systemu. W kolejnym kroku ustalamy nazwę naszego serwera, nazwę domeny oraz hasło superużytkownika (root). Kolejnym etapem jest ustalenie nazwy i hasła dla zwykłego użytkownika:
Następnie musimy zdecydować o sposobie podzielenia dysku na partycje. Podczas normalnej instalacji tworzymy kilka partycji zależnych od przeznaczenia systemu operacyjnego. Typowo tworzymy przynajmniej dwie partycje: na główny system plików (/) oraz pliki użytkowników (/home). W zastosowaniach serwerowych wydzielamy również dodatkowe partycje na /var, /usr, /tmp. Ma to sens w sytuacji, gdy w powyższych katalogach będziemy przechowywać większe ilości danych oraz ze względów bezpieczeństwa systemu. W przypadku naszej wirtualnej instalacji proponujemy utworzyć jedną wspólną partycję dla systemu plików i drugą na katalogi domowe użytkowników. Większa ilość partycji to większy problem z zaplanowaniem ilości wolnego miejsca na poszczególne elementy systemu. Nam zależy na zainstalowaniu systemu i testach, a nie na utworzeniu serwera produkcyjnego. Poniżej przedstawiono zrzut z wyboru podziału dysku na partycje.
Po ustaleniu rozmiarów partycji następuje ich sformatowanie i instalacja systemu podstawowego. W kolejnym kroku należy ustawić serwery lustrzane, z których zostaną zainstalowane niezbędne składniki systemu, a po instalacji z serwerów lustrzanych będzie można zainstalować dodatkowe oprogramowanie.
Wybór konkretnego serwera lustrzanego zależy od własnych preferencji użytkownika oraz od jakości połączenia z naszego łącza internetowego. Niezależnie od wyboru musimy jeszcze określić serwer PROXY, poprzez który będziemy się łączyć. W przypadku, gdy nie chcemy/nie musimy łączyć się za pomocą PROXY nie wpisujemy żadnych danych i przechodzimy do dalszej części instalacji systemu operacyjnego.
W kolejnym kroku wybieramy elementy systemu, które mają zostać zainstalowane. Ze względu na fakt, że przygotowujemy system bazowy do instalacji usług serwerowych zaznaczamy tylko dwie opcje: podstawowe narzędzia systemowe oraz serwer SSH. Pozostałe opcje odznaczamy. Można w tym momencie zainstalować środowisko graficzne, serwer WWW czy pocztowy, ale pozostawimy te elementy do instalacji i konfiguracji w przyszłości. Poniżej przedstawiono zrzut z wybranymi odpowiednimi elementami systemu.
Ostatnim etapem instalacji systemu jest wybór programu rozruchowego. Standardowo zainstalujemy GRUBa. Instalator automatycznie skonfiguruje program rozruchowy i zakończy działanie:
Po zainstalowaniu systemu należy odłączyć obraz płyty instalacyjnej od maszyny wirtualnej. W tym momencie dysponujemy sprawnym, zainstalowanym systemem operacyjnym Linux Debian. Wykonujemy restart maszyny wirtualnej i oczekujemy na uruchomienie nowego systemu operacyjnego.
Jeżeli wszystkie kroki instalacji zostały wykonane prawidłowo na ekranie pojawi się program rozruchowy GRUB, a po chwili konsola umożliwiająca zalogowanie się do nowego systemu.
Logujemy się na konto superużytkownika i sprawdzamy parametry zainstalowanego systemu. Pierwszy element, który warto sprawdzić to konfiguracja kart sieciowych. W konsoli wpisujemy polecenie:
ifconfig
i sprawdzamy parametry zamontowanych kart sieciowych. Poniższy zrzut przedstawia typową konfigurację kart sieciowych systemu. Jak widać w systemie została skonfigurowana karta sieciowa eth0 z adresacją podsieci 10.0.2.0/24. Adres przydzielony został przez NAT programu VirtualBox. Oznacza to, że system powinien mieć dostęp do sieci poprzez kartę sieciową systemu macierzystego, jednocześnie z systemu macierzystego nie można będzie połączyć się z naszym zainstalowanym systemem Linux Debian.
Jak widać na powyższym zrzucie brakuje skonfigurowanej drugiej karty sieciowej. Nie została ona skonfigurowana, ponieważ funkcjonuje w sieci wewnętrznej, w której obecnie brak serwera DHCP. W celu sprawdzenia, czy karta sieciowa została zainstalowana wpiszemy polecenie:
ifconfig eth1
W efekcie powinniśmy otrzymać informację o interfejsie sieciowym eth1. Interfejs powinien być dostępny, ale nie powinien mieć przydzielonego adresu IP. Zrzut poniżej przedstawia efekt wykonania polecenia.
W tym momencie dysponujemy wstępnie skonfigurowanym systemem operacyjnym gotowym do dalszej pracy. W kolejnych krokach dodamy do systemu usługi serwerowe takie jak DHCP, HTTP, Routing i inne.